Τζαμί στήν Ἀθήνα

Σαράντος Καργάκος:  

                    

Γιά τό τζαμί τοῦ Βοτανικοῦ  

Τζαμί τοῦ Σουλτάν Ἀχμέτ ("μπλέ τζαμί") τοῦ 17 αἰῶνος, στήν Πόλη.

Μοῦ ζητήθηκε πρό καιροῦ νά ἔχω συμμετοχή σέ μιά συζήτηση γιά τό ὑπό ἀνέγερση τζαμί σέ μιά πρωινή ἐκπομπή τῆς Δημόσιας Τηλεοράσεως. (Ἀλήθεια, κανείς ἁρμόδιος δέν σκέφθηκε τί σημαίνει ὁ ὅρος δημόσιος, ὅταν ἐκφέρεται κατά θηλυκό γένος;). Ἀρνήθηκα, προφασιζόμενος βαρηκοΐα. Ἡ κυρία, ὅμως, ἦταν ἐπίμων καί μοῦ πρότεινε νά σταλεῖ συνεργεῖο στό σπίτι μου, ὅπου θά κάνω μιά δήλωση μέ τίς ἀπόψεις μου καί δέν θά ὑπάρξει πρόβλημα ἐμπλοκῆς σέ διάλογο.

Δέχθηκα μέ βαρειά καρδιά. Τό συνεργεῖο (δύο εὐγενέστατοι κύριοι) ἦλθαν στό σπίτι μου δύο ὧρες ἐνωρίτερα καί μοῦ εἶπαν ὅτι ἡ δήλωσή μου θά γίνει μόλις ἀρχίσει ἡ ἐκπομπή. Μέ ἔζωσαν φίδια ἀνησυχίας καί τούς εἶπα νά τηλεφωνήσουν ὅτι σέ διάλογο δέν μετέχω λόγω βαρηκοΐας. Φαίνεται, ὅμως, ὅτι οἱ δύο πολυθέλγητρες «συντονίστριες» ἦσαν πιό βαρήκοες ἀπό ἐμένα καί μέ ἐνέπλεξαν σ’ ἕνα διάλογο μέ πρόσωπα πού μοῦ ἦσαν ἄγνωστα καί πού σέ καμμιά περίπτωση δέν εἶχα διάθεση ν’ ἀρχίσω διάλογο μαζί τους. Καί, ὅμως, ὁ διάλογος ἄρχισε, ὁπότε ἀναγκάστηκα νά ἐγκαλέσω στήν τάξη ἕναν ἀπό τούς συζητητές καί νά τοῦ συστήσω εὐπρέπεια· καί ἀκολούθως, στρεφόμενος προς τίς χαριτόβρυτες «συντονίστριες», τούς δήλωσα κοφτά ὅτι παραβιάζουν κατάφωρα τή δημοσιογραφική δεοντολογία, διότι –παρά τή ρητή δέσμευσή τους- μέ ὑποχρέωσαν νά δημοσιοποιήσω κάτι πού ἀποτελεῖ προσωπικό μου «δεδομένο».

Ἀκολούθως, παρακάλεσα τά δύο μέλη τοῦ συνεργείου νά ἀπέλθουν. Ἔτσι ἄφησα τό πεδίο ἐλεύθερο στους συζητητές καί στις «κυρίες» νά ποῦν ὅ, τι θέλουν. Πρόφθασα, ὅμως, νά πῶ μερικά πράγματα, πού εἶναι χρήσιμο νά διαβασθοῦν, γιατί, ὅπως μέ πληροφόρησαν, κάποιος ἀπό τό «συνεργεῖο» μοῦ καταλόγισε φανατισμό καί κάτι ἄλλο βαρύτερο. Ἡ δήλωσή μου -ὅπως τήν θυμᾶμαι- περιεῖχε τά ἀκόλουθα ἐρωτηματικά σημεῖα:

Πρῶτον, σέβομαι τίς θρησκευτικές εὐαισθησίες καί τίς θρησκευτικές ἀνάγκες παντός ἀνθρώπου, ἀλλ’ ἀφελῶς διερωτῶμαι: σέ ποιούς θά ἀνήκει θρησκευτικά τό ἐν λόγω τζαμί; Στους Σουνίτες ἤ στους Σιίτες; Ἤ, μήπως, σέ κάποια ἄλλη ἀπό τίς δεκάδες μουσουλμανικές σέχτες; Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί δέν μποροῦν νά μονοιάσουν στις χῶρες τους καί θά μονοιάσουν στήν Ἑλλάδα; Μήπως ὑπάρχει κίνδυνος νά ἔχουμε φαινόμενα Βαγδάτης;

Δεύτερον, ἐν ἡμέραις κρίσεως, ὅταν δέν ἔχουμε χρήματα νά ἐπισκευάσουμε καί νά ἀποκαταστήσουμε τήν Μητρόπολη (15 χρόνια εἶναι γιαπί), μᾶς περισσεύουν λεφτά γιά νά φτιάξουμε πολυτελές τζαμί;

Τρίτον, ποιά ἐκκλησία τῶν Ἀθηνῶν διαθέτει τήν οἰκοπεδική ἔκταση πού θά διαθέτει τό ὑπό ἀνέγερση τζαμί; (Ὅπως μέ ἔχουν πληροφορήσει ἀπόστρατοι ἀξιωματικοί τοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ, στό ὁποῖο ἀνῆκε ὁ χῶρος, πρόκειται γιά μιά ἔκταση 20-23 στρεμμάτων. Ἴσως νά κάνουν λάθος. Ἀλλά τό χῶρο τόν ἔχω ἐπισκεφθεῖ καί εἶναι ἐξαιρετικά εὐρύς).

Τέταρτον, ὁ εἰσερχόμενος στήν Ἀθήνα μέσω τῆς Ἱερᾶς Ὁδοῦ καί τῆς Λεωφόρου Καβάλας, πρῶτα θά βλέπει τό τζαμί καί μετά τήν Ἀκρόπολη. Ποιά ἐντύπωση θά προκαλεῖ στόν ξένον ἐπισκέπτη, ὅταν θά βλέπει στίς πύλες τῶν Ἀθηνών τό συναθροισμένο πλῆθος τῶν μουσουλμάνων; Ἀφήνω τήν ἀπάντηση στόν ἀναγνώστη.

Πέμπτον, πόσο κοστολογήθηκε ἡ ἐκχωρηθεῖσα ἀπό τό Πολεμικό Ναυτικό οἰκοπεδική ἔκταση; Καί ποιοί ἦσαν οἱ ὑπογράψαντες πολιτικοί καί στρατιωτικοί; Μήπως κάποιος ἐξ αὐτῶν φιλοξενεῖται ἤ πρέπει νά φιλοξενηθεῖ στόν Κορυδαλλό; Διότι, ὅπως, μοῦ ἔχουν ἐκμυστηρευθεῖ παλαιοί ἀξιωματικοί τοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ, ἡ ἔκταση δόθηκε «μπίρ παρά». Στό ἕνα πέμπτο τῆς ἀξίας της!

Ἕκτον, τό καί σοβαρώτερον: Τί θά συμβεῖ ἄν κάποιος χριστιανός θρησκομανής ἤ κάποιος χουλιγκάνος ἤ (αὐτό κυρίως) κάποιος προβοκάτορας γράψει κάποια νύκτα κάτι αἰσχρό γιά τή μουσουλμανική θρησκεία ἤ φτιάξει μιά καρικατούρα τοῦ Μωάμεθ; Δέν θά ξεσηκωθεῖ ἐναντίον μας ὅλο τό Ἰσλάμ; Ἐδῶ οἱ ἐγχώριοι βάρβαροι δέν σέβονται τά πιό ἱερά μας μνημεῖα καί θά σεβασθοῦν τό τζαμί; Μήπως κάτι τέτοιες βλακώδεις ἤ προβοκατορικές ἐνέργειες, θά δίνουν τό πρόσχημα στήν Τουρκία (διότι αὐτή οὐσιαστικά θά εἶναι ὁ διαφεντευτής τοῦ τζαμιοῦ), νά ἐπεμβαίνει στά ἐσωτερικά μας; Ἄς θυμηθοῦμε τί ἔγινε τό 1955 μέ κάποια αἰσχρογραφήματα στή φερόμενη σάν οἰκία τοῦ Κεμάλ στή Θεσσαλονίκη. Ξεσηκώθηκαν τά ἄγνωμα πλήθη τῆς Πόλης καί ἀφάνισαν καθετί χριστιανικό στήν Βασιλεύουσα. Ἀπό καταστήματα μέχρι τάφους.

Ἀνδριάντας τοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη.

Καί κάτι πού δέν πρόφθασα νά πῶ: Ἀκούω νά λέγεται ὅτι θά ἀναβαθμισθεῖ ἡ περιοχή χάρη στό τζαμί. Οἱ λέγοντες αὐτό, χωρίς νά ἔχουν πρόθεση νά κάνουν χιοῦμορ, αὐτό τελικά πετυχαίνουν. Ἄν θέλουμε ἀναβάθμιση τῆς περιοχῆς, θά μπορούσαμε στό χῶρο αὐτό νά μεταφέρουμε τόν κρυμμένο κάπου στό Ζάππειο ἀνδριάντα τοῦ Καραϊσκάκη, πού ἔδωσε στό χῶρο αὐτό τήν πρώτη του μάχη στήν Ἀττική (Μάχη Χαϊδαρίου, 6-8 Αὐγούστου 1826) καί ὁ ὁποῖος τήν ἑπόμενη χρονιά ἔδωσε τή ζωή του γιά τήν ἐλευθερία τῶν Ἀθηνῶν.

Καί κάτι σάν ἐπίλογος: Διαλαλοῦμε urbi et orbi ὅτι ἡ Ἀθήνα εἶναι ἡ πόλη πού γέννησε τή δημοκρατία. Αὐτός πού θεμελίωσε τή δημοκρατία ἦταν ὁ Κλεισθένης. Ἀνδριάντας τοῦ Κλεισθένη δέν ὑπάρχει πουθενά στήν Ἀθήνα. Μήπως εἶναι καιρός νά στηθεῖ ἐκεῖ πού πρόκειται νά φτιαχτεῖ τό τζαμί; Ἔτσι οἱ ξένοι (καί οἱ ἐντόπιοι), πού φθάνουν στήν Ἀθήνα, θά θυμοῦνται ὅτι στήν πόλη αὐτή γεννήθηκε ἡ δημοκρατία καί ὄχι τό… Ἰσλάμ!

Ο Κλεισθένης υπήρξε Αθηναίος πολιτικός του 6ου αι. π.Χ., της οικογένειας των Αλκμεωνιδών. Το 508-507 π.Χ. έθεσε τις βάσεις για τη δημοκρατική μεταρρύθμιση της Αθήνας.

Με το τέλος της τυραννίας του Πεισίστρατου, ανέλαβε να μεταρρυθμίσει το πολίτευμα της Αθήνας και να το καταστήσει δημοκρατικότερο. Γι' αυτό τον σκοπό διαχώρισε τους Αθηναίους σε δέκα (10) φυλές με δέκα-τέσσερις (14) δήμους η καθεμιά. Σε κάθε φυλή φρόντισε να ανήκουν πολίτες από διάφορες περιοχές της Αττικής και έτσι οι πλούσιοι ευγενείς έπαψαν να αποτελούν μόνοι τους μια ισχυρή τάξη και αναμίχθηκαν με τους υπόλοιπους πολίτες. Ο Κλεισθένης έδωσε όλη την εξουσία στην Εκκλησία του δήμου. Από αυτήν εκλέγονταν και οι δέκα στρατηγοί που διοικούσαν όχι μόνο το στρατό αλλά και το ίδιο το κράτος.

Επιπρόσθετα, η βουλή των 400, όργανο που θέσπισε ο Σόλωνας αντικαταστήθηκε από νέα βουλή με 500 βουλευτές. Αυτοί εκλέγονταν κάθε χρόνο με κλήρο 50 από κάθε φυλή. Έτσι, όλοι οι πολίτες είχαν πιθανότητα να γίνουν κάποτε βουλευτές. Έργο της βουλής ήταν να προετοιμάζει τα θέματα που θα συζητούσε η Εκκλησία του δήμου. Επίσης, ο Κλεισθένης, για να προστατέψει το νέο πολίτευμα, καθιέρωσε τον οστρακισμό. Κάθε πολίτης έγραφε πάνω σε ένα κομμάτι από σπασμένο αγγείο (όστρακο) το όνομα του πολιτικού που θεωρούσε πιο επικίνδυνο για τη δημοκρατία. Μετρούσαν κατόπιν τα όστρακα και εξόριζαν για 10 χρόνια όποιον είχε συγκεντρώσει 6 χιλιάδες όστρακα με το όνομά του. Έτσι γεννήθηκε στην Αθήνα η δημοκρατία, το πολίτευμα που δίνει σε όλους του πολίτες το δικαίωμα αλλά και το καθήκον να συμμετέχουν στη διακυβέρνηση του κράτους. Η δημοκρατία ήταν μια από τις πιο σημαντικές κατακτήσεις των αρχαίων Ελλήνων. Έτσι έπαψαν η συγγένεια και η καταγωγή να παίζουν ρόλο στην πολιτική ζωή της Αθήνας. Με το μέτρο αυτό ο Κλεισθένης "έδωσε την πολιτεία στον λαό", όπως έγραψε αργότερα ο Αριστοτέλης.

(Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό. Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1987.)

« Ὅποιος θέλει νά κουμαντάρη τούς Ἕλληνες πρέπει νά βαστάη ἕνα δισάκι γεμᾶτο, ὀμπρός τό Χριστό, πίσω τούς διαόλους καί στή μέση τό χρυσάφι.»

Γεώργιος Καραϊσκάκης

(1782-1827, ἥρωας τοῦ 1821)