Ὁ Ἅγιος Μακάριος,

Ἀρχιεπίσκοπος Κορίνθου, ὁ Νοταρᾶς.

Σήμερα, κατά το εκκλησιαστικό εορτολόγιο, τιμάται η μνήμη του μεγάλου και θαυματουργού Αγίου Μακαρίου Αρχιεπισκόπου (αναδειχθέντος ψήφω Κλήρου και λαού!) Κορίνθου, του Νοταρά (+1805). Σπουδαία εκκλησιαστική προσωπικότητα, από την ονομαστή γενεά των Νοταραίων (αρχοντικό της οικογένειας σώζεται μέχρι σήμερα στα Τρίκαλα Κορινθίας και ζούν ακόμη απόγονοι της οικογένειας αυτής) στην οποία ανήκε και ο Άγιος Γεράσιμος ο εν Κεφαλληνία. Μεγάλος ασκητής, λαμπρός Ιεράρχης, εκ των ηγετών της Φιλοκαλικής Αναγεννήσεως του 18ου αιώνος (γνωστό ως "κίνημα Κολλυβάδων") και αλείπτης Νεομαρτύρων! Ο Άγιος έφερε στό προσκήνιο της εκκλησιασικής ζωής της εποχής του την Νηπτική Παράδοση της Ορθοδοξίας και υπερασπίστηκε με Γραφικά και Πατερικά τεκμήρια την λησμονημένη κανονική Παράδοση της Εκκλησίας περί της συχνής Θείας Μεταλήψεως. Λείψανά του, χαριτόβρυτα και ευωδιάζοντα, φυλάσσονται στη Χίο, όπου εκοιμήθη, και στη Μονή Παναγίας Κορυφής στο Καμάρι Κορινθίας. Κορινθία, Ύδρα, Πάτμος, Άγιον Όρος, Χίος, Σάμος, Ικαρία κ. ά. μέρη γεύτηκαν την ευεργετική παρουσία του. Σπουδαία ήταν, μεταξύ των άλλων, η κοινωνική δράση του: βοηθούσε φτωχούς ανθρώπους να αγοράσουν ζώο, να κτίσουν σπίτι, να κατασκευάσουν καΐκια, να ξεπληρώσουν τα δάνειά τους, να παντρέψουν τα κορίτσια τους κ. ά. π. Είθε να έχουμε τις πρεσβείες του προς τον Κύριο.

Ὁ Ἅγιος Μακάριος καί τό χωριό Μύλοι τῆς Σάμου

Στο νοτιοανατολικό τμήμα της Σάμου και σε απόσταση 22 χλμ. από το Βαθύ, την ιστορική πρωτεύουσα του ακριτικού νησιού, βρίσκεται ανάμεσα σε απέραντους ελαιώνες και δροσερά περιβόλια εσπεριδοειδών το χωριό Μύλοι. Το χωριό κτίστηκε κατά τον 16ο αιώνα από τους πρώτους εποικιστές, που ήρθαν από την Πάτμο μαζί με τον Πάτμιο Νικόλαο Σαρακίνη και είναι ένα από τα παλαιότερα χωριά του νησιού. Την περίοδο του εποικισμού οι Μύλοι ονομαζόταν χωριό του Κιλίτζ Αλή Πασά, ο οποίος ήταν ο Τούρκος ναύαρχος, που επέτρεψε την εγκατάσταση μόνο χριστιανικών πληθυσμών στο νησί, και για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν η πρωτεύουσα της Σάμου. Αργότερα το χωριό πήρε την ονομασία Μύλοι από τους πολλούς νερόμυλους, που διέθετε παλαιότερα, αφού οι τρεις πηγές που βρίσκονται κοντά στο χωριό, τροφοδοτούν με τα άφθονα νερά τους τον ποταμό Ίμβρασο. Στα τέλη του 17ου αιώνα το χωριό ερημώθηκε εξαιτίας της ελονοσίας, που μάστιζε την πλούσια σε νερά περιοχή των Μύλων.

Σημαντικός σταθμός στην ιστορία αυτού του γραφικού και ιστορικού χωριού της Σάμου είναι, σύμφωνα με την προφορική λαϊκή παράδοση της περιοχής, το πέρασμα και η σύντομη διαμονή κατά τον 18ο αιώνα μιας εξέχουσας πνευματικής φυσιογνωμίας, του Αγίου Μακαρίου του Νοταρά Αρχιεπισκόπου Κορίνθου (1731 -1805). Ο ακλινής και αμετακίνητος στην πίστη και την εκκλησιαστική παράδοση Άγιος Μακάριος, που αναδείχθηκε ουρανόφρων επίσκοπος και ιεραπόστολος του Αιγαίου, Γενάρχης του Φιλοκαλισμού και ένθερμος αλείπτης νεομαρτύρων, φωτεινός ασκητής και πολύτιμος συγγραφέας, φτάνει στη Σάμο μετά την παραμονή του στην Πάτμο και αναζητά κατάλληλο τόπο για προσευχή και άσκηση. Τελικά ο εκλεκτός γόνος της παλαιάς αρχοντικής οικογένειας των Νοταράδων από τα Τρίκαλα Κορινθίας, Μακάριος Νοταράς, εγκαθίσταται στην περιοχή του χωριού Μύλοι, ακτινοβολώντας με τη φιλόθεη βιοτή και την αγιαστική του χάρη. 

Τό ἐκκλησάκι τοῦ Ἁγίου Μακαρίου στούς Μύλους Σάμου.

Σύμφωνα με τον Σάμιο ιερομόναχο Ισίδωρο Κυριακόπουλο (1819 -1882), που είναι και ο συντάκτης της Ακολουθίας των Χαιρετισμών του Αγίου Μακαρίου, ο Γενάρχης του Φιλοκαλισμού έφτασε στη Σάμο μετά την αποχώρησή του από το Άγιο Όρος εξαιτίας της έριδας που δημιούργησε το κίνημα των Κολλυβάδων και προτού ιδρύσει μαζί με τον Όσιο Νήφωνα τον Χίο (1736 -1809) κατά το έτος 1775 την ιστορική Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην τοποθεσία Λευκάδα της Ικαρίας. (Ὄρος σὺ τό τοῦ Ἄθω καταλείψας, τρισμάκαρ, μετέβης πρός τήν Χίον καί Πάτμον· καί τήν Σάμον ἐν παρόδω ἰδών, … Χαῖρε, δι’ ὅν καί ἡ Σάμος τιμᾶται·)

[Σημείωση: Τά σχετιζόμενα μέ τό πέρασμα τοῦ Ἁγίου ἀπό τήν πανέμορφη Σάμο καί τό χωριό Μύλοι, μᾶς τά προώθησε ἡ ἐκλεκτή συγγραφέας κ. Έλσα Χίου, ἐκ Σάμου.]

Θεῖον σέ φωστῆρα καί ὁδηγόν, ἴσμεν ἀνιόντων ἀπό γῆς εἰς τούς οὐρανούς, λόγοις τε καί ἔργοις, θαυμάτων ταῖς ἀκτῖσι, Κορίνθου Ἱεράρχα, θεῖε Μακάριε.