ΡΑΓΔΑΙΕΣ ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
ΕΙΣ ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟΝ
Δύο βαρυσήμαντες ἐπιστολές
τοῦ Μητροπολίτου τῆς "Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος" Κυθήρων κ. Σεραφείμ
Α
Τό
ὑπ’ ἀριθμ.
308/29-5-22019 ἔγγραφον
Μακαριώτατε ἅγιε Πρόεδρε, εὐλογεῖτε.
Μετά τό πέρας τῶν Συνεδριῶν τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν
Συνόδου τοῦ λήγοντος μηνός Μαΐου ἐ.ἔ.
προάγομαι εὐσεβάστως
νά καταθέσω ἐνώπιον Ὑμῶν
καί τοῦ Σεπτοῦ Ἱεροῦ Σώματος τήν
ἀκόλουθον
ἐναγώνιον
ἀνησυχίαν μου.
Ὁμολογουμένως ἡ
πρόσκλησις τῆς Α.Θ.Π.
τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκ.ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ διά
τόν ἐγκαινισμόν τοῦ Κέντρου Γεροντολογίας τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ἐνεποίησε
ἀγαθήν
ἐντύπωσιν
καί παρέσχε τήν καλήν
εὐκαιρίαν ἀποκαταστάσεως ἀγαθῶν σχέσεων καί
ἀγαστῆς ἐν Κυρίῳ κοινωνίας τῆς Ἁγιωτάτης ἡμῶν Ἀρχιεπισκοπῆς μετά τοῦ
Πρωτοθρόνου Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ἔπειτα
ἀπό τήν παγεράν ἀτμόσφαιραν
καί τά γεγονότα τοῦ παρελθόντος Ὀκτωβρίου.
«Ἰδού δή
τί καλόν ἤ τί τερπνόν, ἀλλ’ ἤ τό κατοικεῖν ἀδελφούς ἐπί
τό αὐτό»
(Ψαλμ.
ρλβ’ 1).
Ὅμως, Μακαριώτατε ἅγιε Πρόεδρε, κατά
τήν ταπεινήν μου ἄποψιν,
ἀλλά καί κατά
τήν γνώμην ἄλλων ἁγίων
Ἀδελφῶν,
ἐγένοντο
κατ’ αὐτάς ἐργώδεις καί σύντονοι
προσπάθειαι
καί ἐσπευσμέναι, ἴσως, κινήσεις τῶν Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν α) ἐπί τῶν Δογματικῶν καί Νομοκανονικῶν
Ζητημάτων καί
β)ἐπί
τῶν Διορθοδόξων καί Διαχριστιανικῶν Σχέσεων, κεχωρισμέναι καί ἀπό
κοινοῦ, προκειμένου νά τοποθετηθῇ ἑκατέρα τούτων καί
ἀμφότεραι διά
κοινοῦ κειμένου ἐπί
τοῦ
φλέγοντος Οὐκρανικοῦ ζητήματος καί
εἰσηγηθῶσιν ἁρμοδίως τά προσήκοντα τῇ Ἱερᾷ ἡμῶν Συνόδῳ. Συσκέψεις ἐπί
συσκέψεων
ἐντός τοῦ τριημέρου τῆς ἐν Ἀθήναις παραμονῆς τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου.
Δέν ἔχω ὑπευθύνους πληροφορίας ἐκ τῶν
συσκέψεων
καί συνδιασκέψεων αὐτῶν. Ἠκούσαμεν
μόνον
ἐν Συνόδῳ
τήν εἴδησιν παρά τοῦ Σεβ.
Μητροπολίτου Μαρωνείας καί Κομοτηνῆς κ.Παντελεήμονος, Συνοδικοῦ Συνδέσμου μετά τῆς
Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῶν Δογματικῶν καί
Νομοκανονικῶν Ζητημάτων, ὅτι ὁ
Ἐλλογιμώτατος κ.Βλάσιος Φειδᾶς,
Ὁμότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου καί
Μέλος τῆς ἐν θέματι
Ἐπιτροπῆς, ἔκαμε εἰσήγησιν ὑπέρ τῆς
Αὐτοκεφαλίας τῆς «νέας Οὐκρανικῆς Ἐκκλησίας».
Ὁμολογῶ
ὅτι μέ ἐξέπληξε δυσμενῶς ἡ
πληροφορία αὐτή, Μακαριώτατε,
διά τό βεβιασμένον
τῆς ἐντός τριημέρου ἐξαγωγῆς
συμπερασμάτων καί πορισμάτων ὑπό τῶν
ἐν
λόγῳ Συνοδικῶν
Ἐπιτροπῶν.
Ἐγεύθην τῆς
πικρίας, τῆς ὁποίας καί Ὑμεῖς ἐγεύθητε τόν παρελθόντα
Ὀκτώβριον, ὅταν τό ΣτΕ ἔσπευσε νά ἐξαγάγῃ
χαριστικήν
ἀπόφασιν
διά τόν Παναγιώτατον Πατριάρχην μας, σχετικῶς μέ τήν ὑπόθεσιν τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ καί
τοῦ κτήματος Προμπονᾶ.
«Καί ἰδού πλεῖον (Προμπονᾶ)
ᾦδε»
(πρβλ. Λουκ. ια’ 31-32).
Ἡ ἐξ ἀρχῆς Ὑμετέρα
τοποθέτησις καί σύστασις ἐπί
τοῦ
Οὐκρανικοῦ θέματος ἦτο καί
εἶναι
νά ἐξετασθῇ
καί θεωρηθῇ ἀπό
πάσης πλευρᾶς τό
φλέγον καί περίπλοκον αὐτό
ζήτημα
ὑπό
τῶν ἐν θέματι ἁρμοδίων
Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν,
ὑπό
τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου καί
ἐν τέλει
ὑπό
τῆς
Σεπτῆς Ἱεραρχίας ἡμῶν, ἥτις καί θά
ἀποφανθῇ σχετικῶς ἐν μυστικῇ
ψηφοφορίᾳ, ἀφοῦ γίνῃ συνολική θεώρησις τοῦ ὅλου αὐτοῦ προβλήματος καί μελετηθοῦν
ἐπισταμένως ἅπαντα τά σχετικά ἔγγραφα καί
ὑπομνήματα.
Ταπεινῶς φρονῶ
ὅτι τό πολυδαίδαλον καί πολύπλοκον αὐτό
θέμα τοῦ Οὐκρανικοῦ Αὐτοκεφάλου, εἰς οὕς καί
δι’ οὗ τρόπου ἐχορηγήθη,
χρῄζει πολλῆς καί
ἐμπεριστατωμένης μελέτης, θερμῶν
καί κατανυκτικῶν προσευχῶν
καί πρωτίστως τοῦ τηλαυγοῦς φωτισμοῦ τοῦ Παναγίου Πνεύματος.
Δέν εἶναι δυνατόν
εἷς
λαϊκός,
ὅσην λιπαράν ἐπιστημονικήν καί
θεολογικήν
γνῶσιν καί ἄν ἔχῃ, νά
ἀποφανθῇ ἐφ’
ἑνός τόσον εὐαισθήτου κανονικοῦ καί ἐκκλησιολογικοῦ ζητήματος,
ὅταν μάλιστα ἀκοινώνητοι
– σχισματικοί, καθῃρημένοι καί ἀναθεματισμένοι
Ἐπίσκοποι «ἐχειροτόνησαν»,
μετά
τάς ὡς ἄνω σοβαρωτάτας ἐκκλησιαστικάς ποινάς, ἑτέρους «Ἐπισκόπους» καί
«Κληρικούς». Σέβομαι τήν προσωπικότητα
καί τήν ἐπιστημονικήν κρίσιν
τοῦ Ἐλλογ. Καθηγητοῦ κ.Βλασίου
Φειδᾶ, ἀλλά θεωρῶ ὅτι
δέν εἶναι
φρόνιμον
καί λυσιτελές νά περιορισθῶμεν εἰς τήν
γνώμην ἑνός καί
μόνου σοβαροῦ
κατά τά
ἄλλα
ἐπιστήμονος. Τοσοῦτον μάλιστα, καθ’
ὅσον ἕτερος συνάδελφος αὐτοῦ Ὁμότιμος Καθηγητής, ὁ Ἐλλογιμώτατος κ.Παναγιώτης Μπούμης τῆς ἕδρας τοῦ Κανονικοῦ
Δικαίου, ἔχει ἀλλοίαν
τοποθέτησιν ἐπί τοῦ Οὐκρανικοῦ ζητήματος.
Πρός δέ τούτοις ἐπιτραπήτω
μοι
νά πιστεύω ὅτι χρῄζει
περαιτέρω ἐρεύνης καί ἐξετάσεως τό
ὡς εἴρηται Κανονικοῦ καί
Ἐκκλησιολογικοῦ χαρακτῆρος θέμα,
διό
καί εὐσεβάστως
ὑποβάλλω δύο εἰσέτι σχετικά μελετήματα, τά ὁποῖα
μοί ἀπεστάλησαν προσωπικῶς καί
δέν
γνωρίζω ἐάν ὑπεβλήθησαν
ἐπισήμως τῇ Ἱερᾷ
ἡμῶν Συνόδῳ πρός ἐνημέρωσιν καί
σφαιρικήν θεώρησιν ἐπί
τοῦ ὅλου Οὐκρανικοῦ προβλήματος ὑπό τῶν Σεβασμιωτάτων ἀποστολέων αὐτῶν. Πρόκειται, ἀφ’
ἑνός,
διά τό 23σέλιδον ὑπόμνημα
τοῦ
Σεβ. Μητροπολίτου Βιδυνίου κ.Δανιήλ τοῦ
Πατριαρχείου Βουλγαρίας
(τό ὁποῖον,
ὡς γράφει, ἔχει
καταθέσει προηγουμένως εἰς τήν οἰκείαν Πατριαρχικήν Σύνοδον)
καί, ἀφ’ ἑτέρου, διά τήν 4σέλιδον
ἐπιστολήν
τοῦ
Σεβ. Μητροπολίτου Μπορίσπολ καί Μπροβαρί, Πρωτοσυγκελλεύοντος τῆς Οὐκρανικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τῆς Προεδρευομένης
ὑπό
τοῦ Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας κ.Ὀνουφρίου.
Ἀμφότερα εἶναι ἀξιόλογα καί
περισπούδαστα κείμενα
ἱστορικοῦ, κανονικοῦ καί ἀπεικονιστικοῦ τῆς ἐνεστώσης ἐκκλησιαστικῆς καταστάσεως ἐνδιαφέροντος, τά ὁποῖα,
τιθέμενα
ὑπ’
ὄψιν τῶν ὡς ἄνω Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν,
δύνανται
νά διαφωτίσουν
ἔτι
περισσότερον καί ἐναργέστερον
τό συζητούμενον θέμα.
Μακαριώτατε ἅγιε Πρόεδρε,
Ἐδόθη ἡ ἐντύπωσις εἰς ἐκκλησιαστικούς κύκλους ἐκ τῆς θερμῆς ὑποδοχῆς τοῦ Παναγ.
Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκ.ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ
ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος,
προδραμοῦσα ὅλων τῶν λοιπῶν κατά
τόπους Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, αἱ ὁποῖαι διατηροῦν
σοβαράς ἐπιφυλάξεις καί
ἀντιρρήσεις ἐπί
τοῦ Κανονικοῦ καί Ἐκκλησιολογικοῦ προβλήματος τούτου, χωρεῖ
εἰς
ἀποδοχήν τῆς ἐπί τοῦ Οὐκρανικοῦ δεδηλωμένης θέσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί ὑπολείπεται πλέον ἡ ἐπίσημος ἐπικύρωσις αὐτῆς ὑπό
τῆς Σεπτῆς Ἱεραρχίας ἡμῶν
τόν προσεχῆ
Ὀκτώβριον.
«Στῶμεν καλῶς,
στῶμεν μετά φόβου, πρόσχωμεν», Μακαριώτατε.
Μέχρι πρότινος,
πρό τῆς ἐλεύσεως τοῦ Παναγιωτάτου, ἴσχυε κατά
τεκμήριον ἡ ἀρχή : «σπεῦδε βραδέως». Εὐκτέον εἶναι νά μή
ἀποστῶμεν αὐτῆς τῆς γραμμῆς ὑπό
τό κράτος πιεστικῶν κινήσεων καί πειθαναγκασμοῦ. Ἐάν ἡ ὑπόθεσις Προμπονᾶ εἶναι σοβαρόν
κανονικόν θέμα καί
συνιστᾶ
ἀντικανονικήν εἰσπήδησιν εἰς ἑτέραν
ἐκκλησιαστικήν
δικαιοδοσίαν,
τό Οὐκρανικόν πρόβλημα εἶναι ζήτημα
ἀσυγκρίτως μείζονος κανονικῆς σημασίας,
ἀφορῶν εἰς τόν κλονισμόν τῆς εἰρήνης, τῆς ἑνότητος καί
τῆς ἱεροκανονικῆς τάξεως τῆς Οὐκρανικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί συμπάσης τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Ἄς μή
μηκύνω ἔτι
πλέον τόν λόγον,
ἀλλά
νά μοῦ ἐπιτραπῆ
συγκλείων
τήν παροῦσαν ἐπιστολικήν
ἐπικοινωνίαν
μας,
νά σταθῶ ἐπ’ ὀλίγον εἰς τήν ἐνημέρωσιν, τήν ὁποίαν
ἐκάματε εἰς τήν
Διαρκῆ Ἱεράν
Σύνοδόν μας,
τήν ἑπομένην τῆς ὑποδοχῆς τοῦ Παναγιωτάτου Πατριάρχου εἰς τήν
Ἱεράν
Ἀρχιεπισκοπήν Ἀθηνῶν.
Μεταξύ ἄλλων εἴπατε εἰς τόν
Οἰκ. Πατριάρχην μας,
νά μή δώσῃ τό Οἰκουμ. Πατριαρχεῖον τό ὄνομα τῆς Βορείου Μακεδονίας εἰς τήν
μέχρι
σήμερον σχισματικήν «Ἐκκλησίαν» τῶν Σκοπίων, ἀλλά μετά τήν ἀπόδοσιν τῆς Αὐτοκεφαλίας εἰς αὐτήν νά
τήν ὀνομάσῃ Αὐτοκέφαλον Ἐκκλησίαν τῆς Ἀχρίδος.
Συγχωρήσατέ μοι
δύο
τινα
νά ἐπισημάνω ἐπ’ αὐτῆς τῆς προτάσεως. Ἄν γίνῃ
ἡ ἀποδοχή καί ὑπό τῆς Ἑλλαδικῆς ἡμῶν Ἐκκλησίας
τοῦ Οὐκρανικοῦ Αὐτοκεφάλου ὡς ὁρίζει ὁ ἐκδοθείς Πατριαρχικός
Τόμος, θά
προκύψῃ
ὅτι δέν ἔχομεν ἀντίρρησιν νά
ἐκκλησιαστικοποιηθοῦν καί οἱ σχισματικοί τῶν Σκοπίων,
ἀφοῦ τά γεωπολιτικά σχέδια καί αἱ ἰσχυραί
δυνάμεις αὐτό ἀπαιτοῦν
(αὐτό εἶναι τό ἕνα) καί
ὅτι συμφωνοῦμεν μέ τήν ἀναγνώρισίν των ὡς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἀχρίδος (τό
δεύτερον).
Ὅμως, ἐνταῦθα ἀναφύονται
δύο
μεγάλα
προβλήματα καί ἐρωτήματα : 1.
Τό Πατριαρχεῖον Σερβίας ἀποδέχεται αὐτήν τήν λύσιν καί
ἔχει διερευνηθῇ εἰς βάθος τό πρόβλημα
τοῦ σχίσματος τῆς «Ἐκκλησίας» τῶν Σκοπίων; τό
ἕνα.
Καί
2. Κατά πόσον δύνανται ἅπασαι αἱ
κατά τόπους Αὐτοκέφαλοι Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι,
αἱ ὁποῖαι ἀντιμετωπίζουν
ὡς σχισματικήν τήν «Ἐκκλησίαν» τῶν Σκοπίων, νά
δεχθοῦν τήν κανονικήν ἀποκατάστασίν της, καί
μάλιστα ὑπό τόν τίτλον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀχρίδος,
τόν ὁποῖον φέρει κανονικῶς ὁ
πολύαθλος καί μαρτυρικός Ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος κ.Ἰωάννης,
τόν ὁποῖον παγκοίνως ἀποδέχονται καί ἀναγνωρίζουν ὡς Κανονικόν ἅπασαι αἱ
κατά τόπους Ὀρθόδοξοι Αὐτοκέφαλοι Ἐκκλησίαι;
Μέ ἄλλα λόγια
θά ἐπαναληφθῇ
τό ἐν τῇ Οὐκρανίᾳ γενόμενον προσφάτως κανονικόν ἀτόπημα: Νά
ἀποχαρακτηρισθῇ καί
νά «ξεβαπτισθῇ»,
κατά τό κοινῶς λεγόμενον, ὁ κανονικῶς κεχειροτονημένος καί
ἐνθρονισμένος Μητροπολίτης ἤ Ἀρχιεπίσκοπος,
μέ
ἀπόφασιν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου,
παυόμενος δηλονότι ἐκ τῶν ποιμαντικῶν καί διοικητικῶν εὐθυνῶν αὐτοῦ καί
ἀντικαθιστάμενος
δίκην
Νομάρχου ἤ Περιφερειάρχου
ὑπό ἑτέρου,
ἀνήκοντος μέχρι τότε εἰς τήν
παράταξιν τῶν σχισματικῶν
καί ἀκοινωνήτων καί
φέροντος πλέον τόν
αὐτόν τίτλον, ἐνῷ
εὑρίσκονται
ἐν διαφωνίᾳ πρός τοῦτο αἱ λοιπαί Αὐτοκέφαλοι
Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι. Τί
λυπηρότερον τούτου!
Καί
διά νά
δώσω,
ἐν κατακλεῖδι, μίαν
ἀπάντησιν
εἰς
τυχόν σκανδαλισθέντας Ἀδελφούς ἐκ τῆς ἀπουσίας μου ἀπό
παρατεθέν ἐπίσημον
Γεῦμα ὑπό τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν
Συνόδου πρός τιμήν
τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ ἡμῶν Πατριάρχου σημειώνω τό ἑξῆς : Ὄντως ἐλυπήθην
ἐκ
τοῦ γεγονότος ὅτι
ὁ Παναγιώτατος, παρά τήν καθολικήν διαφωνίαν
καί ἐπιφύλαξιν πασῶν
τῶν Αὐτοκεφάλων
Ἐκκλησιῶν
διά τήν οὕτω πως δοθεῖσαν Αὐτοκεφαλίαν ἐν
τῇ Οὐκρανίᾳ, ἐμμένει
ἀνυποχωρήτως εἰς τήν ληφθεῖσαν
ἀπόφασιν,
πειρώμενος παντί τρόπῳ
νά μεταπείσῃ καί
προσεταιρισθῇ
ταύτας. Ὡσαύτως,
ἐδοκίμασα βαθεῖαν λύπην καί πικρίαν ἐκ τῆς ἀναγνωρίσεως τοῦ κράτους τῶν
Σκοπίων ὡς κράτος «Βορείου Μακεδονίας»
καί ὑπό τοῦ Παναγιωτάτου Πατριάρχου
καί τῆς προθέσεώς του νά ἀναγνωρισθῇ, ὡς Αὐτοκέφαλος ἡ σχισματική
«ἐκκλησία» τῶν Σκοπίων,
ὡσάν νά μή συνέβη
τίποτε διά τήν καθόλου Ἁγίαν μας Ἐκκλησίαν ἐκ τῆς παρομοίας περιπτώσεως
τοῦ λεγομένου Οὐκρανικοῦ ζητήματος.
Σεῖς πρό
καιροῦ, Μακαριώτατε, ὅταν ἐκλήθητε ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου
ἁγίου Μαρωνείας διά
τούς ἑορτασμούς τῆς 100ετίας ἀπό τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Θράκης,
ἐπηρεασθέντες ἐκ τῆς ὑποδοχῆς
ὑπό
τοῦ Οἰκουμ. Πατριάρχου τοῦ ἐκπροσώπου τῆς Κυβερνήσεως τῶν
Σκοπίων ὡς ἐκπροσωποῦντος τό
Κράτος τῆς «Βορείου Μακεδονίας», εἴπατε εἰς τόν ἅγιον
Ἀδελφόν ὅτι
ἔπρεπε
ἐν σώματι νά εἶχον ὑποβάλῃ τήν παραίτησίν των οἱ τῆς Βορείου Ἑλλάδος Μητροπολῖται, διαμαρτυρόμενοι διά
τοῦτο.
Ἡ ταπεινότης μου ἐν
λύπῃ
πολλῇ διά τε τόν ἐπίσημον
χαρακτηρισμόν ἐκ Πατριαρχικῶν χειλέων τοῦ κράτους τῶν Σκοπίων ὡς κράτους τῆς «Βορείου Μακεδονίας»
καί τήν πρόθεσιν
ἀποδόσεως τῆς
Αὐτοκεφαλίας εἰς τούς σχισματικούς τῶν Σκοπίων
ἔκρινε ταπεινῶς ὅτι
δέν
θά ἦτο θεάρεστος ἡ συνευωχία καί ἡ ἀνταλλαγή
φιλοφρονήσεων, ὅταν ἡ Κανονική Ἐκκλησία
τῆς Οὐκρανίας μέ τόν Μακαριώτατον Προκαθήμενόν της κ.Ὀνούφριον,
τούς 90 Ἀρχιερεῖς,
τάς
12.500 ἐνορίας,
τάς 250 Ἱεράς Μονάς μέ τάς 5
χιλιάδας τῶν μοναζόντων
καί τά ἑκατομμύρια τῶν
πιστῶν εἶναι λίαν ἐμπερίστατος εὑρισκομένη ἐν
διωγμῷ.
Διά τοῦτο ἐπέλεξα ἡ ἀπουσία μου νά ἀποτελέσῃ μίαν σιωπηράν
διαμαρτυρίαν δι’
ὅλα
τά ἀνωτέρω, χωρίς αὐτό νά
σημαίνῃ
ἀσέβειαν καί
περιφρόνησιν πρός τό
πρόσωπον τοῦ Παναγιωτάτου,
Ἐπί δέ τούτοις,
ἀσπαζόμενος Ὑμᾶς ἐν Κυρίῳ
καί ἐξαιτούμενος τάς Πρωθιεραρχικάς Ὑμῶν εὐχάς, διατελῶ,
Μετά βαθυτάτου σεβασμοῦ
Ἐλάχιστος ἐν Ἐπισκόποις
Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Κυθήρων Σεραφείμ
Β
Τό ὑπ’ ἀριθ. 396/23-7-2019 ἔγγραφον
Μακαριώτατε
ἅγιε
Πρόεδρε,
Εὐλογεῖτε˙
Εὐσεβάστως προάγομαι
νά ἀναφέρω
Ὑμῖν καί τῇ περί Ὑμᾶς Ἱερᾷ
ἡμῶν Συνόδῳ τά κάτωθι:
1. Ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ εἰς δήλωσίν
Του
πρός τό πλήρωμα τῆς «νέας Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας
τῆς Οὐκρανίας»,
δημοσιευθεῖσαν εἰς τήν
ἱστοσελίδα «Ρομφαία», διαβεβαιώνει
τούς
ἐκεῖσε χριστιανούς περί τό
ὅτι αἱ κατά τόπους Αὐτοκέφαλοι
Ἐκκλησίαι καί
πρώτη ἐξ ὅλων ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, θά
ἀναγνωρίσουν τήν
«νέαν Αὐτοκέφαλον Ἐκκλησίαν»
αὐτῶν.
Καί ὅσον ἀφορᾷ μέν εἰς τάς ἄλλας Αὐτοκεφάλους Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας
εἶναι ἰδικόν
των θέμα. Ἡ βεβαία
πληροφορία τοῦ Παναγιωτάτου,
ὅμως,
διά τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ἑλλάδος πόθεν
ἀρύεται;
Συγχωρήσατέ με, Μακαριώτατε,
ἡ ἐρώτησίς μου, ἡ ὁποία ἐμβάλλει ἀνησυχίας καί
εἰς
πολλούς ἄλλους Ὀρθοδόξους πιστούς, Κληρικούς, Μοναχούς καί Λαϊκούς, οὐδόλως ἔχει
ἐριστικά κίνητρα, ἀλλά καλοπίστως καί εὐλαβῶς διερωτᾶται
τό Χριστεπώνυμον
πλήρωμα τί ἐμεσολάβησε διά νά ὁμιλῇ
μετά
βεβαιότητος ὁ Παναγιώτατος Πατριάρχης καί
νά προδιαγράφῃ τήν ἔκβασιν τοῦ ἀκανθώδους τούτου ζητήματος;
2. Κατά τήν προλαβοῦσαν Συνεδρίαν τῆς
ΔΙΣ τῆς 26ης Ἰουνίου ἐ.ἔ.
ἡ Ἱερά ἡμῶν
Σύνοδος κατήρτισε τά θέματα
τῆς ἡμερησίας διατάξεως τῶν
Συνεδριῶν
τῆς Τακτικῆς Ἱεραρχίας τοῦ προσεχοῦς Ὀκτωβρίου (ἀπό 8ης ἕως 11ης Ὀκτωβρίου 2019).
Εἰς
τά θέματα ἡμερησίας
διατάξεως τῶν ὡς ἄνω
Συνεδριῶν
τῆς Ι.Σ.Ι. δέν συμπεριελήφθη καί τό θέμα τῆς
ἀναγνωρίσεως ἤ μή
ὑπό
τῆς Ἑλλαδικῆς ἡμῶν Ἐκκλησίας
τῆς καθ’
ὅν τρόπον καί εἰς οὕς ἐδόθη ἡ Αὐτοκεφαλία
ἐν Οὐκρανίᾳ
«νέας Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας»
ὑπό
τοῦ
Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἄν καί
εἶχεν ἀποφασισθῇ
ἐν ἀρχῇ τῆς ἐνεστώσης
162ας Συνοδικῆς Περιόδου, προτάσει
Ὑμῶν τοῦ Μακαριωτάτου Προέδρου
Αὐτῆς, ἡ συζήτησις τοῦ θέματος αὐτοῦ.
Εἰς ἐρώτησιν μου πρός τήν
Μακαριότητά Σας διατί συνέβη
τοῦτο, ἐνῶ ἀπεφασίσθη ὑπό τῆς Δ.Ι.Σ.
ἡ παραπομπή
τοῦ Οὐκρανικοῦ τούτου ζητήματος εἰς ἔκτακτον σύγκλησιν τῆς Ι.Σ.Ι., καί
ἀργότερον, ὅταν ἐπανεφέρθη
τό θέμα,
Ὑμεῖς ἐπροτείνατε νά συζητηθῇ εἰς Συνεδρίαν τῆς Τακτικῆς
Συνελεύσεως τῆς Σεπτῆς Ἱεραρχίας κατά τόν προσεχῆ
Ὀκτώβριον, ἐδώκατε τήν
ἀπάντησιν ὅτι Σᾶς συνεβούλευσε κάποιος Καθηγητής Πανεπιστημίου (χωρίς νά
ἀναφέρητε τό
ὀνοματεπώνυμον αὐτοῦ)
ὅτι δέν νομιμοποιεῖται
ἡ ἡμετέρα Ι.Σ.Ι. νά λάβῃ Ἀπόφασιν
περί
ἀναγνωρίσεως ἤ
μή τοῦ Οὐκρανικοῦ Αὐτοκεφάλου, καθ’
ὅσον μάλιστα οὐδεμία
ἄλλη Αὐτοκέφαλος Ἐκκλησία
ἔπραξε
τοῦτο. Ὅμως, δέν πρέπει νά διαφεύγῃ τῆς
προσοχῆς μας ὅτι,
ἐνῷ
καμμία
ἄλλη Αὐτοκέφαλος Ἐκκλησία
δέν
ἔκρινεν
ἐπισήμως τό
ζήτημα
τῆς
Αὐτοκεφαλίας ἐν Οὐκρανίᾳ,
παρά ταῦτα ἅπασαι δέν ἀποδέχονται ἐν τῇ λειτουργικῇ
πράξει τό γενόμενον, ὅπερ καί θεωρεῖται
ὡς τό μεῖζον. Οὐδεμία μνημονεύει ἐν τοῖς Διπτύχοις τόν ἀνυψωθέντα
εἰς
«Προκαθήμενον τῆς
Οὐκρανικῆς Αὐτοκεφάλου
Ἐκκλησίας».
3. Ἐπ’ αὐτοῦ συγχωρήσατέ μοι νά
παρατηρήσω δύο τινά :
α) Ἐπί τῆς προτάσεως αὐτῆς τοῦ Ἐλλογιμωτάτου κ.Καθηγητοῦ
δέν ἀπεφάσισε
θετικῶς ἤ
ἀρνητικῶς ἡ
Δ.Ι.Σ., ἀλλ’ ἁπλῶς ἀνεκοινώθη αὕτη ὑφ’ Ὑμῶν
ὡς ληφθεῖσα ἀπόφασις καί β) Ἡ ὑπόδειξις αὐτή εἶναι εὐλογοφανής καί κατά
τήν ταπεινήν μου ἀντίληψιν ἐνέχει σοφιστικήν καί
ὄχι σοφήν θεώρησιν τοῦ φλέγοντος αὐτοῦ ζητήματος.
Ἄς μοῦ ἐπιτραπῇ ἐπ’ αὐτοῦ νά
δώσω
τάς
ἀκολούθους ἐξηγήσεις: Ἡ Σεπτή ἡμῶν
Ἱεραρχία,
κατά τήν ἀρχικήν ἀπόφασιν
τῆς ἐνεστώσης Δ.Ι.Σ., δέν θά
ἐξήταζε τό θέμα ἄν τό
Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖον ἔχει τό
δικαίωμα
νά χορηγῇ τήν Αὐτοκεφαλίαν εἴς τινα
Ἐκκλησιαστικήν Ἐπαρχίαν
τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου (π.χ. εἰς Ἀμερικήν, Αὐστραλίαν ἤ ἕτερον κράτος ὑπαγόμενον εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν
δικαιοδοσίαν τοῦ Πρωτοθρόνου Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου),
θέμα τό ὁποῖον
εἶναι ἀπολύτως λελυμένον
καί διά τό ὁποῖον εἶναι σαφέστατα
σύμφωνον
τό Ἱερόν Πηδάλιον τῶν
Θείων
καί Ἱερῶν Κανόνων.
Τό ὀξύτατον κανονικόν
πρόβλημα εἶναι ὅτι ἡ Αὐτοκεφαλία
ἐδόθη ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ
Πατριαρχείου εἰς δύο
παρατάξεις σχισματικῶν,
ἀναθεματισμένων καί καθῃρημένων,
ἐνῷ ὁ νέος «Προκαθήμενος τῆς Αὐτοκεφάλου Οὐκρανικῆς Ἐκκλησίας κ.Ἐπιφάνιος» δέν ἔχει
κανονικήν Ἱερωσύνην καί Ἀρχιερωσύνην ὡς
«χειροτονηθείς» ὑπό τοῦ καθῃρημένου, ἀναθεματισμένου καί σχισματικοῦ «Πατριάρχου Κιέβου κ.Φιλαρέτου»,
ὡς παρομοίως καί
πολλοί ἄλλοι «Ἀρχιερεῖς καί Ἱερεῖς»
τῶν ὡς εἴρηται δύο
σχισματικῶν παρατάξεων ἐν
Οὐκρανίᾳ. Καί τό σπουδαιότερον : ὁ
Κανονικός Μητροπολίτης Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας κ.Ὀνούφριος «ἀπεχαρακτηρίσθη»
πρό τῆς χορηγήσεως τῆς Αὐτοκεφαλίας εἰς τούς σχισματικούς τῆς Οὐκρανίας ὑπό
τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου καί
δέν εἶναι πλέον
κατ’ αὐτόν ὁ Μητροπολίτης Κιέβου καί
πάσης Οὐκρανίας, (ὡς ἐάν
ἦτο στρατηγός καί καθῃρέθη τοῦ ἀξιώματός του), ἐνῷ παρά
ταῦτα ἅπασαι αἱ Αὐτοκέφαλοι καί
γενικῶς αἱ κατά
τόπους Ὀρθόδοξοι
Ἐκκλησίαι
αὐτόν
μέν
ἀναγνωρίζουν ὡς τόν Κανονικόν
Μητροπολίτην Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας, τήν δέ «νέαν Αὐτοκέφαλον
Οὐκρανικήν Ἐκκλησίαν»
ἀγνοοῦν καί
παραθεωροῦν.
Αἱ προβαλλόμεναι παρά
τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου αἰτιάσεις πρός τήν
ὑπό
τόν Μητροπολίτην Ὀνούφριον Κανονικήν
Ἐκκλησίαν
περί
τό ὅτι, ἐνῷ ἐκλήθησαν ἐπισήμως νά συναποτελέσουν
μετά
τῶν δύο σχισματικῶν
παρατάξεων τήν Αὐτοκέφαλον
Ἐκκλησίαν τῆς
Οὐκρανίας ἠρνήθησαν, λογίζονται
ὡς ἀνίσχυροι, διότι δέν ἀπεδέχθησαν τήν πρόσκλησιν
καθότι
ὑφίστανται οἱ προμνημονευθέντες ἰσχυροί κανονικοί
καί ἀποτρεπτικοί λόγοι, οἱ ὁποῖοι βαρύνουν
τούς σχισματικούς, καθῃρημένους, ἀχειροτονήτους καί ἀναθεματισμένους «Κληρικούς», τούς
συλλήβδην,
αὐθωρεί καί παραχρῆμα,
δι’ ἀποφάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου «ἀποκαθαρθέντας»
καί «ἀποκατασταθέντας».
4. Αὐτή εἶναι, πιστεύω,
ἡ ὠμή ἀλήθεια καί πραγματικότης, Μακαριώτατε καί ἅγιοι
Πατέρες καί συνεπίσκοποι Ἀδελφοί.
Ὁ Μακ. Ἀρχιεπισκόπος Τιράννων καί πάσης Ἀλβανίας κ.Ἀναστάσιος, διερμηνεύων
τήν Ἀπόφασιν τῆς περί
αὐτόν Ἱερᾶς Συνόδου, εἰς τό ἀπό
14ης Ἰανουαρίου 2019 Ἀρχιεπισκοπικόν του Γράμμα
πρός τήν Α.Θ.Π.
τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην κ. Βαρθολομαῖον,
διεκτραγῳδεῖ
τό δρᾶμα τῆς Οὐκρανικῆς Ἐκκλησίας καί
στιγματίζει τήν ἐξ ἀκοινωνήτων, καθῃρημένων,
ἀχειροτονήτων - καί
δή τοῦ ὡς «Προκαθημένου τῆς Αὐτοκεφάλου Οὐκρανικῆς
Ἐκκλησίας»
φερομένου κ.Ἐπιφανίου -καί σχισματικῶν συγκροτηθεῖσαν
«Αὐτοκέφαλον Ἐκκλησίαν»,
παραγκωνισθείσης τῆς ἐκεῖσε κανονικῆς Οὐκρανικῆς Ἐκκλησίας ὑπό
τόν Μητροπολίτην Κιέβου κ.Ὀνούφριον.
Θεωρεῖται, λοιπόν, σοφιστική καί
ὄχι σοφή ἡ
θεώρησις τοῦ Ἐλλογ.
κ.Καθηγητοῦ, ἀφοῦ παραθεωρεῖ
ἅπαντα τά ὡς
ἄνω, τά ὁποῖα προδήλως προσκρούουν
εἰς
τούς Θείους καί Ἱερούς
Κανόνας τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας,
τό Κανονικόν Δίκαιον
Αὐτῆς καί τήν ἐν
Αὐτῇ Ἱεροκανονικήν
τάξιν, καί
5. Ἡ Σεπτή ἡμῶν Ἱεραρχία
κατά ταῦτα δέν θά
ἑστίαζε, προφανῶς, τήν προσοχήν
Αὐτῆς εἰς τήν δυνατότητα καί τό δικαίωμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου νά
χορηγῇ τήν Αὐτοκεφαλίαν εἰς Ἐπαρχίας –
Κράτη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, ἀλλά εἰς τό
ἄν ἡ ἐκκλησιαστική
κοινωνία τῆς Ἑλλαδικῆς ἡμῶν Ἐκκλησίας
κωλύεται ἤ μή ἐκ τῆς οὕτω πως δοθείσης Αὐτοκεφαλίας εἰς σχισματικούς,
ἀναθεματισμένους, καθῃρημένους καί
ἀχειροτονήτους «Ἐπισκόπους» καί λοιπούς «Κληρικούς» καί
συνεπῶς, ἄν Ὑμεῖς,
ὁ Μακ.
Προκαθήμενος αὐτῆς Ἱερουργοῦντες ὡς Πρωθιεράρχης καί
Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν
καί
πάσης Ἑλλάδος δύνασθε ἐκ τῶν Ἱερῶν Κανόνων νά
μνημονεύητε εἰς τήν
Μεγάλην Εἴσοδον καί τά Δίπτυχα ἤ καί
τό βασικώτερον νά συλλειτουργῆτε μετά
τοῦ
«νέου Προκαθημένου»
κ.Ἐπιφανίου.
Αὐτό
εἶναι τό οὐσιῶδες θέμα καί
τό ζητούμενον. Καί
αὐτό δέν δικαιοῦται ἁπλῶς, ἀλλ’
εἶναι ὑποχρεωμένη νά
τό κρίνῃ ἁρμοδίως καί ἀπαραιτήτως μέ
ἱεροκανονικά κριτήρια
ἡ Ἱερά
Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας μας.
Ἑπομένως ἡ
Ἱερά
ἡμῶν
Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας, αἱρομένη εἰς τό
ὕψος τῶν περιστάσεων,
θά ἔδει,
συνερχομένη ἄνευ ἐπιβραδύνσεως τινος, νά
εἴπῃ ὡς εἷς ἄνθρωπος, μετά τοῦ προσήκοντος
σεβασμοῦ, ἀλλά καί τοῦ ἐπιβεβλημένου αἰσθήματος εὐθύνης ἔναντι
Θεοῦ καί ἀνθρώπων,
τό «οὐκ ἔξεστι παραβαίνειν τούς Ἱερούς Κανόνας καί παραθεωρεῖν
τήν κανονικήν
τάξιν τῆς Ἐκκλησίας». Εἰς τοιαῦτα κρίσιμα
καί κατεπείγοντα θέματα ταπεινῶς φρονῶ ὅτι δέν
χρειάζεται
ἡ ἐπ’
ἀόριστον
ἀναμονή
καί ἡ τήρησις τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πρωτοκόλλου. Ἄλλωστε εἶναι γνωστόν
ὅτι τά βλέμματα τῶν λοιπῶν Αὐτοκεφάλων
κατά τόπους Ὀρθοδόξων
Ἐκκλησιῶν
εἶναι ἐστραμμένα εἰς
τήν
Ἑλληνορθόδοξον Πατρίδα
μας
καί τήν Ἑλλαδικήν
μας
Ἐκκλησίαν, παρ’
ἧς
τήν ἐπιβεβλημένην
κίνησιν καί
πρωτοβουλίαν ἀναμένουν.
Μακαριώτατε,
ἅγιοι Ἀδελφοί
Συνοδικοί,
Ἤδη, σύν Θεῷ, τέλος Αὐγούστου λήγει ἡ ἐνιαύσιος Συνοδική θητεία τῆς
παρούσης Συνοδικῆς
περιόδου καί παραδίδομεν τήν σκυτάλην εἰς τούς ἑπομένους Συνοδικούς μας Ἀδελφούς.
Κατά τήν προσωπικήν μου ἐκτίμησιν
τό ζήτημα τοῦ Οὐκρανικοῦ Αὐτοκεφάλου ἦτο
τό βασικώτερο
καί κυριώτερο θέμα
τῆς ληγούσης αὐτῆς Συνοδικῆς Περιόδου.
Μέ
τήν εὐλογίαν Σας ἔκαμα μίαν
σύντομον ἀνασκόπησιν αὐτοῦ εἰς τήν παροῦσαν
ἀναφοράν μου.
Παρά τά προηγηθέντα
καί προαναφερθέντα
κατέληξε τό θέμα
αὐτό
νά μήν
συμπεριληφθῆ εἰς Ἡμερησίαν
τινα
Διάταξιν τῶν Συνεδριῶν τοῦ προσεχοῦς Ὀκτωβρίου.
Νά εἶναι εὐλογημένον. Ὅμως,
ὡς ἐλέχθη,
ἡ παρά ταῦτα διαβεβαίωσις
τοῦ Παναγιωτάτου ὅτι ἡ Ἑλλαδική ἡμῶν Ἐκκλησία πρώτη
θά ἀναγνωρίσῃ τό ἐν
Οὐκρανίᾳ
γενόμενον κανονικόν ἀτόπημα
τῆς εἰς τούς σχισματικούς δοθείσης Αὐτοκεφαλίας εἶναι
λίαν ἀνησυχητικόν. Ἐν ἀγνοίᾳ τοῦ Ἱεροῦ Σώματος τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί μέ μίαν γνωμοδότησιν ἑνός ἤ καί ἄλλων
Καθηγητῶν τοῦ Πανεπιστημίου εἰς τήν ἁρμοδίαν Ἐπιτροπήν Διορθοδόξων
καί Διαχριστιανικῶν Ζητημάτων εἶναι δυνατόν νά
ἀποδεχθῇ
τό γενόμενον
ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καί νά προκύψῃ
ἐκκλησιαστική
κοινωνία
ἤ συλλειτουργία μετά
τοῦ
«Προκαθημένου τῆς νέας Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας» καί τῶν σύν αὐτῷ; Εἶναι δυνατόν
Ὑμεῖς ὁ Μακ. Ἀρχιεπίσκοπος νά ἔχητε, ἐκπροσωποῦντες τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ἑλλάδος, ἀναφοράν εἰς τά Δίπτυχα καί
συλλειτουργίαν μετά τοῦ ὡς εἴρηται
«Προκαθημένου»;
Αὐτά
τά ἐρωτήματα εἶναι καίρια
καί πολύ κρίσιμα. Καί
ἄς μοῦ ἐπιτραπῆ
νά εἴπω ὅτι φοβοῦμαι
ὅτι θά
ἀποτελέσουν τήν πέτραν σκανδάλου καί
τήν ἀφορμήν βαθέος σχίσματος ἐντός τοῦ Χριστεπωνύμου Πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Θά εὔχωμαι ἐκ μέσης καρδίας νά
διαψευσθῶ
καθ’
ὁλοκληρίαν εἰς τούς φόβους καί τάς προβλέψεις
μου
αὐτάς καί νά μή
συμβῇ τίποτε τό
λυπηρόν
καί ὀδυνηρόν εἰς τούς κόλπους τῆς Ἁγιωτάτης
μας Ἐκκλησίας.
Ἡ ἀνησυχία καί ἀγωνία
ἐμοῦ καί πολλῶν
ἄλλων Κληρικῶν, Μοναχῶν καί Λαϊκῶν
κορυφοῦται.
Εἴδατε ὅτι ἡ «νέα
Αὐτοκεφαλία» ἐδίχασε τά
μέλη
της καί «ὁ Πατριάρχης τοῦ Κιέβου Φιλάρετος» διέρρηξε «τόν χιτῶνα της».
Δέν θά
εἶναι
ἄκρως λυπηρόν καί ἐπώδυνον νά
ἐπικρατήσῃ
ὁ διχασμός καί ἡ διαίρεσις εἰς τήν
ἡμετέραν Ἁγίαν
Ἐκκλησίαν, παρόμοιόν
τι πρός τό Παλαιοημερολογητικόν
σχίσμα; Εἴθε, εἴθε νά
διαψευσθοῦν οἱ φόβοι μου ἐξ ὁλοκλήρου.
Ἐξαιτοῦμαι, Μακαριώτατε,
τήν συγγνώμην καί τήν ἀνοχήν Σας
διά τήν παρέμβασίν
μου
αὐτήν εἰς
τό τόσον ἀκανθῶδες καί
παρακεκινδυνευμένον
ζήτημα. Τό θέμα αὐτό
φοβοῦμαι ὅτι θά ἀναστατώσῃ
ὄχι μόνον τήν Ἑλλαδικήν
μας
Ἐκκλησίαν, ἀλλά καί
σύμπασαν τήν Ὀρθοδοξίαν. Παρ’
ὅτι αἰσθάνομαι ὅτι θά θεωρηθῇ ὡς ἄχαρις καί
φορτική ἡ κίνησίς μου αὐτή,
ἐν τούτοις θέλω
διά λόγους συνειδησιακούς νά
ἀκουσθοῦν, πρό τῆς λήξεως τῆς Συνοδικῆς μας θητείας, αἱ ἀγωνιώδεις ἀνησυχίαι
καί οἱ προβληματισμοί μου. Ὁ Παντογνώστης Κύριος καί Θεός μας γνωρίζει
τά κίνητρα καί τάς προθέσεις μου καί εἰς αὐτό ἐπαναπαύομαι.
Ἐπί δέ τούτοις, ὑποσημειούμενος
διατελῶ,
Μετά βαθυτάτου σεβασμοῦ
Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Κυθήρων Σεραφείμ