Θεολογική ἐπιστήριξις τῆς ὄπισθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης τοποθετήσεως τοῦ Ἐσταυρωμένου Χριστοῦ

 

Σεβασμιώτατε ἅγιε Περιστερίου,

Εὐλογεῖτε·

Ἔλαβον πρό καιροῦ τήν ὑπό τόν τίτλον «Ἡ λανθασμένη θεολογική καί αὐθαίρετα μόνιμη τοποθέτηση τοῦ «Ἐσταυρωμένου τῆς Μ. Παρασκευῆς» μέσα στό Ἱερό Βῆμα καί πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα» πραγματείαν σας καί εἶδον τάς τοποθετήσεις σας, δι’ αὐτό τό φλέγον θεολογικόν ζήτημα.

Μέ πόνον ψυχῆς καί φιλάδελφον εἰλικρινῆ διάθεσιν, καί ὄχι μέ ἐπικριτικήν προαίρεσιν, σημειώνονται τά ἀκόλουθα, ἅγιε Ἀδελφέ.

Ὅπως διεπίστωσα κινεῖσθε εἰς τό ἀκόλουθον σχῆμα:

1.    Σταύρωσις πρίν ἀπό τήν Ἁγίαν Τράπεζαν (ἐπάνω ἀπό τήν Ὡραία Πύλη).

2.    Ἐνταφιασμός καί Ἀνάστασις  Ἁγία Τράπεζα.

3.    Βασιλεία ὄπισθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης.

Γράφετε ὅτι ἡ χωροταξική τοποθέτησις τοῦ Ἐσταυρωμένου ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ πρέπει νά ἀκολουθῆ τήν ἱστορική πορεία τοῦ Χριστοῦ πρός τήν Ἀνάστασιν, ὅπως συμβαίνει εἰς τό ἀνωτέρω σχῆμα. Ἡ τοποθέτησις δευτέρου Ἐσταυρωμένου εἰς τόν τρίτον χῶρον τῆς Βασιλείας, ἐνῷ ἡ Σταύρωσις ἔχει προηγηθῇ καί ὁ Χριστός ἤδη ἀνέστη καί εὑρίσκεται εἰς τήν Βασιλείαν, δημιουργεῖ καθ’ ὑμᾶς θεολογικόν πρόβλημα καί ἀποπροσανατολίζει τούς πιστούς ἀπό τόν ἐσχατολογικό τους προσανατολισμό.

Ἡ ὡς ἄνω σκέψις σας φαίνεται εὐλογοφανής καί λογική, ὅμως ἀπουσιάζει κάθε παραπομπή στηρίζουσα ταύτην εἰς τήν Ἁγιοπατερικήν Γραμματείαν. Ὅσον ὀρθή καί ἄν φαίνεται ὡς σκέψις, δέν πρέπει ἐπ’ οὐδενί λόγῳ νά παραβλέψωμεν τό γεγονός ὅτι ἡ ὕπαρξις τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ ὄπισθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης μαρτυρεῖται ἤδη ἀπό τόν 13^ον αἰῶνα, κατά τήν ὁποίαν «σύμφωνα μέ τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα ἐντοπίζεται ὁ ξύλινος Ἐσταυρωμένος ὄπισθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης εἰς τόν Ἀσκᾶ Κύπρου… Ἐπίσης εἰς ἀρίστην κατάστασιν διατηρεῖται ὁ μεγάλος ξύλινος γραπτός Ἐσταυρωμένος τοῦ 14^ου αἰῶνος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παντοκράτορος τοῦ Ἁγίου Ὄρους, εὑρισκόμενος εἰς τήν ἰδίαν αὐτήν θέσιν εἰς τό Ἅγιο Βῆμα… Εἰς τήν Ἰταλίαν ἐν τούτοις, ὅπου μέχρι τό τέλος τοῦ 13^ου αἰῶνος κυριαρχεῖ ἡ Βυζαντινή Τέχνη πολύ πρίν ἀπό τήν κήρυξιν τῶν σταυροφοριῶν διαπιστώνεται κατά κόρον ἡ ἀντιγραφή βυζαντινῶν Ἐσταυρωμένων κατά παραγγελίαν διά τό Ἱερόν Βῆμα, πολλοί ἀπό τούς ὁποίους διασώζονται ἕως σήμερον»[1].

Ὁ ἅγιος Συμεών Θεσσαλονίκης, ὁ ὁποῖος μαρτυρεῖ τήν ἀρχαίαν λειτουργικήν πρακτικήν εἰς τά κείμενά του, σημειώνει: «Καί τό Θυσιαστήριον εἰσελθών, κακεῖ θυμιάσας, καί ἀποθέμενος τό θυμιατήριον, λαμβάνει τόν Τίμιον Σταυρόν, ὄπισθεν ἱστάμενον τοῦ ἱεροῦ Θυσιαστηρίου»[2].

Ἐκ παραλλήλου, εἶναι ἀπαραίτητον νά τονισθῇ ὅτι ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ δέν πρέπει ἐπ’ οὐδενί λόγῳ νά νοῆται ἐκτός τῆς Βασιλείας, ὅπως διαφαίνεται ὅτι τοποθετῆται εἰς τήν σκέψιν σας. Ὁ Σταυρός εἶναι τό ἐσχατολογικόν σημεῖον τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου, τό ὁποῖον θά ἐμφανισθῇ εἰς τόν Οὐρανόν κατά τήν Δευτέραν Παρουσίαν καί δι’ αὐτό προσλαμβάνει ἐσχατολογικόν περιεχόμενον.

Ἡ θέσις ὅτι «μέ τήν ἄστοχη καί αὐθαίρετη τοποθέτηση σέ ἀρκετούς ναούς τῆς Ἑλλαδικῆς ἐπικράτειας τοῦ 2ου «Ἐσταυρωμένου τῆς Μ. Παρασκευῆς» μέσα στό Ἱερό Βῆμα, «ἐκμηδενίσαμε καί ἐκθρονίσαμε» τήν ἀόρατη παρουσία τῶν Τριῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδας πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα» διεγείρει σοβαρά ἐρωτήματα:

1.Ὁ Ἐσταυρωμένος μέ ποιόν τρόπο ἐκμηδενίζει καί ἐκθρονίζει τήν Ἁγία Τριάδα; Ἀφοῦ «οὐδείς ἔρχεται πρός τόν Πατέρα εἰ μή δι’ ἐμοῦ. Εἰ ἐγνώκειτέ με, καί τόν Πατέρα μου ἐγνώκειτε ἄν. Καί ἀπ’ ἄρτι γιγνώσκετε αὐτόν καί ἑωράκατε αὐτόν»[3]. «Ὁ ἑωρακώς ἐμέ ἑώρακε τόν Πατέρα». «Ἐγώ ἐν τῷ Πατρί καί ὁ Πατήρ ἐν ἐμοί ἐστί»[4]· «ὅτι τρεῖς εἰσίν οἱ μαρτυροῦντες ἐν τῷ οὐρανῷ ὁ Πατήρ, ὁ Λόγος καί τό Ἅγιον Πνεῦμα καί οὗτοι οἱ τρεῖς ἕν εἰσίν»[5]. Μήπως οἱ τρεῖς ὑποστάσεις, τά τρία Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος δέν συνυπάρχουν καί δέν ἀλληλοπεριχωροῦνται ἀσύγχυτα ἑνωμένα καί ἀδιάσπαστα διαιρούμενα; Μήπως ἀτενίζοντες τόν Ἐσταυρωμένον Χριστόν δέν ἀτενίζομεν τήν Ἁγίαν Τριάδα; Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὅταν ὁμιλεῖ εἰς τό θεολογικόν του σύγγραμμα «Ἔκδοσις ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως» διά τόν Λόγον ἀναφέρει ὅτι: «Πρό πάντων τῶν αἰώνων λέγοντες δείκνυμεν, ὅτι ἄχρονος καί ἄναρχος αὐτοῦ ἡ Γέννησις· οὐ γάρ ἐκ τοῦ μή ὄντος εἰς τό εἶναι παρήχθη ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, τό ἀπαύγασμα τῆς δόξης, ὁ χαρακτήρ τῆς τοῦ Πατρός ὑποστάσεως, ἡ ζῶσα σοφία καί δύναμις, ὁ λόγος ὁ ἐνυπόστατος, ἡ οὐσιώδης καί τελεία καί ζῶσα εἰκών τοῦ ἀοράτου Θεοῦ, ἀλλ’ ἀεί ἦν σύν τῷ Πατρί καί ἐν αὐτῷ ἀϊδίως καί ἀνάρχως ἐξ αὐτοῦ γεγεννημένος· οὐ γάρ ἦν ποτέ ὁ Πατήρ, ὅτε οὐκ ἦν ὁ Υἱός, ἀλλ’ ἅμα Πατήρ, ἅμα Υἱός ἐξ αὐτοῦ γεγεννημένος· Πατήρ γάρ ἐκτός Υἱοῦ οὐκ ἄν κληθείη». Δέν εἶναι ὁ Υἱός ὁ «δι’ οὗ τά πάντα ἐγένετο», ὅπως συνομολογοῦμεν εἰς τό Σύμβολον τῆς Πίστεως; «Θεοῦ δέ ὅταν εἴπω, λέγω Πατρός, καί Υἱοῦ, καί ἁγίου Πνεύματος», ἐπισημαίνει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.

2. Ὁ Ἐσταυρωμένος δέν εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἔνθρονος Χριστός; Ὁ Σταυρός δέν ἀποτελεῖ τόν θρόνον τῆς δόξης τοῦ Κυρίου; Πῶς «ἐκθρονίζει» τήν Ἁγίαν Τριάδα; Δέν εἶναι ἡ Ἁγία Τριάς «ὁμοούσιος καί ἀδιαίρετος»; Ὁ Κύριος ἄν καί νεκρός εἰς τόν ᾋδην δέν ἀποχωρίζεται τήν θεϊκήν του φύσιν, ἀλλά παραμένει ἀχωρίστως ἑνωμένος μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιον Πνεῦμα, ὅπως ἀκριβῶς περιγράφει τό τροπάριον τοῦ κανόνος τοῦ Μ. Σαββάτου· «Μία ὑπῆρχεν ἡ ἐν τῷ ᾋδῃ ἀχώριστος καί ἐν τάφῳ καί ἐν τῇ Ἐδέμ Θεότης Χριστοῦ σύν Πατρί καί Πνεύματι…». «Κἄν νεκρός ὡράθης, ἀλλά ζῶν ὡς Θεός, νεκρωθέντας τούς βροτούς ἀνεζώωσας, τόν ἐμόν ἀπονεκρώσας νεκρωτήν»[6]. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος τονίζει ὅτι «ἐδεήθημεν Θεοῦ σαρκουμένου καί νεκρουμένου, ἵνα ζήσωμεν». Ὁ Ἰησοῦς Χριστός μέ τό Πάθος καί τήν ἔνδοξή Του Ἀνάστασιν ἐδοξάσθη ἀπό ὅλην τήν κτίσιν. Μαζί μέ Αὐτόν ἐδοξάσθη καί ὁ ἄνθρωπος, ἀφοῦ μετεῖχε ὁ δεύτερος εἰς τήν δόξαν τοῦ Πρώτου. «Τοιαύτην ἑορτήν ἑορτάζεις σήμερον· τοιοῦτον ἑστία τό ἐπί σοί τοῦ γεννηθέντος γενέθλιον, καί τοῦ παθόντος ἐπιτάφιον· τοιοῦτον σοί τό τοῦ Πάσχα μυστήριον. Ταῦτα ὁ νόμος ὑπέγραψε· ταῦτα Χριστός ἐτελείωσεν, ὁ τοῦ γράμματος καταλυτής, ὁ τελειωτής τοῦ Πνεύματος, ὅς οἷς ἔπαθε, τό πάσχειν διδάσκων, οἷς ἐδοξάσθη, τό συνδοξασθῆναι χαρίζεται». «Αὐτός οὗτος ὁ Σταυρός, φησί, τῆς Βασιλείας ἐστί σύμβολον. Διά τοῦτο δέ αὐτόν βασιλέα καλῶ, ἐπειδή βλέπω αὐτόν σταυρούμενον· βασιλέως γάρ ἐστί τό ὑπέρ τῶν ἀρχομένων ἀποθνήσκειν. Αὐτός δι’ ἑαυτοῦ εἶπεν· ὁ Ποιμήν ὁ καλός τήν ψυχήν αὐτοῦ τίθησιν ὑπέρ τῶν προβάτων. Οὐκοῦν καί ὁ Βασιλεύς ὁ καλός τήν ψυχήν αὐτοῦ τίθησιν ὑπέρ τῶν ἀρχομένων. Ἐπεί οὖν τήν ψυχήν αὐτοῦ ἔθηκεν, διά τοῦτο αὐτόν Βασιλέα καλῶ. Μνήσθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ Βασιλείᾳ σου. Εἶδες πῶς καί Βασιλείας ὁ Σταυρός σύμβολον;»[7], καί

3.Δέν ἐκφράζει ἡ Ὕψωσις τοῦ Κυρίου ἐπί τοῦ Σταυροῦ τήν ἐπιστροφήν τοῦ ἀνθρώπου εἰς τόν Παράδεισον; Δέν ἀποτελεῖ ὁ Σταυρός τό ὄργανον τῆς λυτρώσεως τοῦ πιστοῦ ἀπό τήν ἄβυσσον τῆς αἰωνίου κολάσεως; Τόν Σταυρόν κρατεῖ θριαμβευτικῶς ὁ Χριστός εἰς τήν Κάθοδον Του εἰς τόν ᾋδην καί χάρις εἰς αὐτόν ἀπελευθερώνει τόν δέσμιον ἁμαρτωλόν. Ὁ Σταυρός ἀποτελεῖ ὑπόσχεσιν ὅτι αἱ ψυχαί τῶν πιστῶν Χριστιανῶν ἠμποροῦν νά ἀνυψωθοῦν μέχρι τῆς οὐρανίου Βασιλείας[8]»[9].

 

Σεβασμιώτατε ἅγιε Ἀδελφέ,

Μέ τήν ἐπίκλησιν τῶν θείων λόγων τοῦ Θεανθρώπου Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί τῆς Ἁγιοπατερικῆς μαρτυρίας καταδεικνύεται, νομίζω, ὅτι ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου μας α) δέν νοεῖται ἐκτός τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, β) δέν εἶναι ἄστοχη καί αὐθαίρετη ἡ τοποθέτησις αὐτοῦ ὄπισθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης, ἀφοῦ αὕτη μαρτυρεῖται ὑπό τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας μας, καί γ) μέ τήν ἐν τῷ Ἱερῷ Βήματι παρουσίαν Του οὐδόλως «ἐκμηδενίζεται καί ἐκθρονίζεται ἡ ἀόρατη παρουσία τῶν Τριῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα».

Σᾶς ἠξίωσεν ὁ Πανάγαθος Κύριος νά ἔχετε καί τήν ἰδιότητα τοῦ Καθηγητοῦ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ ΕΚΠΑ, παραλλήλως πρός τήν Ἀρχιερωσύνην σας, καί τιμᾷ τήν Ἱεραρχίαν μας ἡ ἐν αὐτῇ παρουσία Πανεπιστημιακῶν Διδασκάλων. Ἐν συστολῇ, λοιπόν, ἀφ’ ἑνός, καί ἐκ τοῦ Ἀρχιερατικοῦ μου καθήκοντος, λόγῳ πρεσβυτικῆς ἡλικίας καί πρεσβείων Ἀρχιερωσύνης, ἀφ’ ἑτέρου, χαράσσω ἐν ἀγάπῃ καί φιλαδελφίᾳ, μεμνημένος καί τοῦ γεγονότος ὅτι ὑπήρξαμεν ἀμφότεροι, εἰς διαφόρους ἐποχάς, πνευματικά τέκνα τοῦ ἀξιομακαρίστου καί ἁγίου Μητροπολίτου Καστορίας κυροῦ Γρηγορίου (Παπουτσοπούλου), τάς γραμμάς αὐτάς, ἀφοῦ εἴχατε τήν καλωσύνην νά μοῦ ἀποστείλετε τό ἐν θέματι σχετικόν βιβλίον σας.

Δέν ὑφίσταται οὐδεμία διάκρισις «τοῦ Ἐσταυρωμένου τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς» καί «τοῦ Ἐσταυρωμένου πρίν ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα καί πάνω ἀπό τήν Ὡραία Πύλη», ἅγιε Ἀδελφέ. Ἕνας εἶναι ὁ Ἐσταυρωμένος «νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων». Οὐδόλως εἶναι ὁ Ἐσταυρωμένος μιᾶς ἡμέρας, τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Παρασκευῆς, ἀλλ’ «ὁ Θεός ὁ αἰώνιος ὁ τά διῃρημένα συναγαγών εἰς ἑνότητα…»[10]. «Ἥπλωσας τάς παλάμας καί ἥνωσας τά τό πρίν διεστῶτα»[11]. Εἶναι τό καύχημα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου· «ἐμοί δέ μή γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μή ἐν τῷ Σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ»[12] καί τό κήρυγμα τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν· «ἡμεῖς δέ κηρύσσομεν Χριστόν ἐσταυρωμένον»[13].

Δέν ἀποσυνδέονται τά δύο τρισμέγιστα καί κοσμοσωτήρια γεγονότα· ὁ Σταυρός καί ἡ Ἀνάστασις. «Τόν Σταυρόν Σου προσκυνοῦμεν Δέσποτα καί τήν Ἁγίαν Σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν», ψάλλομεν εἰς τό μέσον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, τήν Κυριακήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως. «Ἐν τῷ Σταυρῷ Σου Χριστέ καυχώμεθα, καί τήν Ἀνάστασίν Σου, ὑμνοῦμεν καί δοξάζομεν· σύ γάρ εἶ Θεός ἡμῶν, ἐκτός Σου ἄλλον οὐκ οἴδαμεν»[14].

Καί ὁ μελίρρυτος ποταμός τῆς σοφίας, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, γράφει σχετικῶς : «Μή ἐπαισχυνθῇς τοσοῦτον ἀγαθόν ἵνα μή σε ἐπαισχυνθῇ ὁ Χριστός, ὅταν ἔρχηται μετά τῆς δόξης αὐτοῦ, καί τό σημεῖον (ὁ Τίμιος Σταυρός) ἔμπροσθεν φαίνεται λάμπον ὑπέρ τήν ἀκτῖνα αὐτήν τοῦ ἡλίου»[15].

«Ὁ Σταυρός πύλας ᾋδου ἠνέωξε καί οὐρανῶν ἁψῖδας ἀνεπέτασε καί Παραδείσου εἴσοδον ἐνεκαίνισε καί τοῦ διαβόλου τά νεῦρα ἐξέκοψε. Οὗτος ὁ Σταυρός τήν οἰκουμένην ἔσωσε καί ἐπέστρεψε, τήν πλάνην ἐξήλασε, τήν ἀλήθειαν ἐπανήγαγε, τήν γῆν οὐρανόν ἐποίησε, τούς ἀνθρώπους ἀγγέλους εἰργάσατο. Διά τοῦτον οἱ δαίμονες οὐκέτι φοβεροί, ἀλλ’ εὐκαταφρόνητοι. Οὐδέ ὁ θάνατος, ἀλλ’ ὕπνος. Διά τοῦτον πάντα ἔρριπται χαμαί κάι πεπάτηται τά πολεμοῦντα ἡμῖν»[16].

Συνεπῶς, Σεβασμιώτατε Πάτερ, ὁ Ἐσταυρωμένος δέν εἶναι ὑπόθεσις μιᾶς ἡμέρας, τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Παρασκευῆς, ἀλλά ἡ ὑπόθεσις τῆς ζωῆς ἑνός ἑκάστου Χριστιανοῦ, ἡ ὑπόθεσις τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, ἡ ὑπόθεσις τῆς σωτηρίας ὁλοκλήρου τῆς ἀνθρωπότητος. «Τό αἷμα Ἰησοῦ Χριστοῦ καθαρίζει ἡμᾶς ἀπό πάσης ἁμαρτίας»[17]. «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν Σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι»[18].

Ὅταν ὁ εὐγνώμων ληστής ἀνεφώνησεν ἐπί σταυροῦ· «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ Βασιλείᾳ σου»[19], πιστεύσας Αὐτόν ὡς Βασιλέα σταυρούμενον, ὁ Βασιλεύς τῶν Βασιλευόντων καί Κύριος τῶν κυριευόντων ἀπήντησε «ἀμήν λέγω σοί, σήμερον μετ’ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ Παραδείσῳ»[20]. Κατά τήν ἡμέραν τῆς Σταυρώσεως, τήν Μεγ. Παρασκευήν, ὁ Ἐσταυρωμένος Κύριος καί Θεός ἡμῶν μέ τήν Θεότητά Του καί τήν ἀνθρωπίνην ψυχήν Του εὑρίσκετο ἐν τῷ Παραδείσῳ μετά τοῦ ληστοῦ.

Ὁ Ἐσταυρωμένος Χριστός, λοιπόν, τοποθετημένος ὄπισθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης, ἡ ὁποία εἶναι ὁ Τάφος τοῦ Χριστοῦ καί ὁ Σταυρός εἰς τήν ἀνατολικήν πλευράν τοῦ τάφου, ὅπως συνηθίζεται εἰς ὅλα τά μνήματα τῶν κεκοιμημένων, κατ’ οὐδένα τρόπον δέν παρακωλύει, δέν «ἐκμηδενίζει» καί δέν «ἐκθρονίζει τήν ἀόρατη παρουσία τῶν Τριῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα», τήν Βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀφοῦ ἀποτελεῖ τόν Θρόνον τοῦ δευτέρου Προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ὁ λογικός αὐτός ἰσχυρισμός προσψαύει, δυστυχῶς, τά κράσπεδα συγχρόνου αἱρέσεως καί συνιστᾶ αἱρετικήν διδασκαλίαν.

Σεβασμιώτατε ἅγιε Ἀδελφέ,

Ὁμολογῶ εἱλικρινῶς καί ἀπό καρδίας ὅτι ἀφ’ ἧς ἡμέρας ἐθέσατε ἐπισήμως τό θέμα αὐτό, ὡς μή ὤφελε, καί τό ὁποῖον ἀπέβη καί ἀποβαίνει διαρκῶς εἰς σκανδαλισμόν τοῦ Λαοῦ τοῦ Θεοῦ, ἡ καρδία μου θλίβεται ὑπερβαλλόντως, ὅταν μάλιστα πληροφορούμεθα ὁμαδικάς ἀντιδράσεις τοῦ Ποιμνίου σας. Λυποῦμαι πολύ διότι ἕνας Σεβασμιώτατος Ἀδελφός μέ φυσικά καί ἐπίκτητα προσόντα καί χαρίσματα οὐ τά τυχόντα φθείρεται διαρκῶς μέ ἕνα θέμα, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ πλέον Πανορθόδοξον Παράδοσιν.

Ταπεινή μου γνώμη, ἅγιε Ἀδελφέ, εἶναι ὅτι ὄχι μόνον δέν πρέπει νά ἀφαιρεθῇ ἐκ τοῦ ὄπισθεν  τῆς Ἁγίας Τραπέζης τόπου ὁ Ἐσταυρωμένος, ἀλλ’ ἄν ἦτο δυνατόν καί εἰς προσκυνητάριον τῆς κεντρικῆς εἰσόδου τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ νά ἐτίθετο μονίμως ἡ εἰκονογραφική παράστασις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ εἰς τήν σύγχρονον ἐποχήν μας, καθ’ ἥν ἡ Ἑλληνορθόδοξος Πατρίδα μας εἶναι ἐσταυρωμένη καί ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, διωκομένη ἐπισήμως καί ἀνεπισήμως αἴρει τόν βαρύτατον Σταυρόν της.

Μέ ἁγίαν τόλμην καί ἀρετήν ἐπαναφέρατε, Σεβασμιώτατε, «ἕως ἡμέρα ἐστίν» τόν Ἐσταυρωμένον εἰς τόν Θρόνον Του, ὄπισθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης, εἰς ἀπέραντον χαράν καί εὐφροσύνην τῶν Ὀρθοδόξων καί εἰς ἀπογοήτευσιν καί καταισχύνην τῶν κακοδόξων (καί δή τῶν «μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ», οἱ ὁποῖοι τώρα τρίβουν τάς χεῖρας των ἀπό δαιμονικήν χαράν, καί λοιπῶν πεπλανημένων).

Συγχωρήσατέ με ἅγιε Ἀδελφέ. «Ἀληθεύων ἐν ἀγάπῃ» ἔγραψα τά ὡς ἄνω.

Καί ἐπί τούτοις ἀσπαζόμενος ὑμᾶς ἐν Κυρίῳ, διατελῶ,

 

Μετά πολλῆς τῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης

Ἐλάχιστος Ἀδελφός

Ὁ Μητροπολίτης

†ὁ Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων Σεραφείμ

---

[1] Ἄννας Κακαδιάρη, «Παρατηρήσεις ἐπί τῆς ἔντυπης ἔκδοσης τῆς Ἱερᾶς Μητρόπολης Περιστερίου σχετικά μέ τήν «Λανθασμένη θεολογικά καί αὐθαίρετα μόνιμη τοποθέτηση τοῦ «Ἐσταυρωμένου τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς» μέσα στό Ἱερό Βῆμα καί πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα», στό ἱστολόγιο «τάς Θύρας», 27-7-2024.

[2] Ἁγίου Συμεών Θεσσαλονίκης, Κεφάλαιο ΤΝ’, Περί τῶν ἐν τῷ νάρθηκι λεγομένων εὐχῶν, καί τοῦ γινομένου ἐκεῖσε θυμιάματος καί τῆς εἰσόδου. Καί τί ταῦτα σημαίνει, PG 155, 641.

[3] Ἰω. ιδ’, 6-7.

[4] Ἰω. ιδ΄, 8-14.

[5] Ἰω. α, 5-7.

[6] Α΄ στάσις, ὄρθρος Μ. Σαββάτου, Τριῴδιον.

[7] Ἰωάννης Χρυσόστομος, Λόγος Εἰς τόν Σταυρόν καί εἰς τόν ληστήν, PG 49, 403.

[8] Κωνσταντίνου Καλλινίκου, Ὁ Χριστιανικός Ναός καί τά τελούμενα ἐν αὐτῷ, Ἐν Ἀλεξανδρείᾳ, 1921, σελ. 272.

[9] Ἄννας Κακαδιάρη, «Παρατηρήσεις ἐπί τῆς ἔντυπης ἔκδοσης τῆς Ἱερᾶς Μητρόπολης Περιστερίου σχετικά μέ τήν «Λανθασμένη θεολογικά καί αὐθαίρετα μόνιμη τοποθέτηση τοῦ «Ἐσταυρωμένου τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς» μέσα στό Ἱερό Βῆμα καί πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα», στό ἱστολόγιο «τάς Θύρας», 27-7-2024.

[10] Ἀκολουθία τοῦ ἀρραβῶνος.

[11] Κανών Μ. Σαββάτου, ᾠδή γ’.

[12] Γαλ. 6,14.

[13] Α’ Κορ. 1, 23.

[14] Στιχηρόν Ἑσπερινοῦ Σαββάτου, ἤχου πλ.β’.

[15] Ε.Π.Ε. 11, 192.

[16] Ε.Π.Ε. 11, 194.

[17] Α’ Ἰωάν. 1, 7.

[18] Ματθ. 16, 24.

[19] Λουκ. 23, 42.

[20] Λουκ. 23, 43.